عسل طبیعی تشکیلشده از مایعی شیرین و نیمه جامد که توسط زنبورعسل و از شهد گلها تولید میشود. تولید عسل چندین مرحله دارد اولین مرحله شهد و دومین مرحله تغلیظ شهد و در مرحله آخر ذخیرهسازی و پلمپ آن را شامل خواهد شد. زنبورها، عسل را از شهد گیاهان و گلها تولید میکند. طریقه درست شدن عسل به گونه خواهد بود که فعالیت آنزیمی و تبخیر آب تولید میکنند. بهاینترتیب که زنبور شهد را به معده خود وارد کرده و بعد در خانههای کندو بالا می آورد و چند بار این کار را تکرار خواهد کرد و هر بار با تکرار کردن فعالیت آنزیمی و تبخیر آب، شکل میگیرد تا درنهایت عسل با غلظت دلخواه زنبور تولید شود.
زنبورها عسل را در ساختارهایی که از جنس موم بوده به نام کندو ذخیره میکنند. بهطورکلی کندو محل زندگی زنبور محسوب میشود. که زنبورها از آن محل برای زندگی استفاده میکنند. عسل از کلونیهای زنبورهای وحشی یا از کندوهای زنبورهای اهلی جمعآوری میشود که به این کار زنبورداری گفته میشود.
عسل چیست؟
عسل همواره یکی از محبوبترین خوراکیهای آشپزی و در درمان بعضی از بیماریها و تسکین درد مورداستفاده قرار میگیرد. عسل یک واژه عربی است که در زبان فارسی انگبین گفته میشود. شهد گلها که زنبورعسل توسط خرطومهای کوچک خود آن را مکیده و از راه دهان به کیسه بسیار کوچک موسوم به کیسه عسلی وارد میکند. در این کیسه شهد گل با آنزیمهای خاصی ترکیب و پایه عسل تهیه خواهد شد.
وقتی میزان شهد که توسط زنبور جمعآوری شد که حدود{40} میلیگرم رسید، گلها را رها خواهند کرد و به سمت کندو پرواز میکند. در طول مسیر به کندو یکسوم رطوبت این شهد تبخیر میشود؛ یعنی حدوداً از هر سه گرم شهدی که زنبور به کندو میآورد، یک گرم عسل به دست خواهد آورد.
خیلی جالب است که بدانید برای تهیه یک کیلو عسل، زنبور باید شهد یکمیلیون گل را جمعآوری کرده و به کندو حمل کند. برای این کار باید {50 } هزار پرواز کرده باشد جالبتر این است که زنبورعسل خاصیت ثابت گلی دارد، یعنی تا زمانی که مشغول جمعآوری شهد در یک نوع گل است، روی سایر گلها نمینشیند.
شیرین بودن عسل به خاطر منوساکاریدها، فروکتوز و گلوکز درون آن است و شیرینی نسبی آن در شبیه ساکارز است. میزان کالری عسل حدود ۳۲۵ کیلوکالری انرژی در هر ۱۰۰ گرم است و به دلیل داشتن برخی از مواد تخمیری در تبدیل غذایی به بالاترین مرتبه خواهد بود. همچنین به خاطر داشتن آنزیم دیاستاز موجود در عسل چربیهایی که در اطراف قلب ایجادشده را برطرف خواهد کرد؛ بنابراین دلیل مصرف کردن عسل در افراد سالخوردگان و بیماران قلبی توصیه میشود.زنبورها عسل تولیدی خود را در خانههای مخصوص خود { کندو یا شان } که به شکل 6 وجهی و از جنس موم است ذخیره خواهند کرد.
ترکیبات مهم عسل طبیعی
هزاران سال است که از عسل بهعنوان یک ماده غذایی مقوی مورداستفاده قرار میگیرد. شناخت ترکیبات یک ماده و درک خاصیت و فواید آن نیز بسیار کمک میکند.مهمترین ترکیبات عسل کربوهیدراتها تشکیل میدهند و همچنین مواد معدنی، آمینواسیدها، آنزیم و اسیدهای بسیار عالی و گرده و شهد گل تولید میشود. بهطورکلی بیش از ۹۰ درصد از وزن خشک عسل را قندها تشکیل میدهند و مابقی آن را آب، ویتامینهای عسل، مواد معدنی و آنزیمهای عسل شامل خواهد شد.
به چه عسلی طبیعی میگوییم؟
عسل طبیعی به شهد گلهایی گفته میشود که زنبور پس از تغذیه کردن از گیاهان گوناگون، آن را تولید کرده و غلیظ خواهد کرد و در کندو ذخیره میکند. درزمانی که زنبوران بهجای شهد گلها و گیاهان از قند سفید و یا شکر و یا انواع آبمیوهها تغذیهشده باشند محصول آن را نمیتوان عسل طبیعی نامگذاری کرد.
بنابراین عسل را باید زنبور تولید کرده باشد و طبیعی بودن منبع تغذیه شهد گل باشد این امر نیز فاکتور بسیار مهمی محسوب میشود که عسل طبیعی را از غیرطبیعی برجسته خواهد کرد.
نکته مهم: عسل طبیعی با عسل ارگانیک کاملاً متفاوت خواهد بود. عسل طبیعی ممکن است ارگانیک باشد یا نباشد.
10 خاصیت از خواص عسل طبیعی
عسل، دارای خواص شگفتانگیز بسیار فراوانی را در خود دارد و مصرف آن به تمام گروههای سنی توصیهشده است.
در متن زیر به ۱۰ مورد از این خواص و خاصیت عسل را شرح دادهایم:
۱- باعث تقویت جنین ضعیف در رحم مادر میشود.
۲- بهسلامت و توان مادران باردار کمک میکند. این ماده غذایی با زیادشدن قابلیت جذب مواد غذایی در بدن بهسلامت جنین در حین بارداری کمک بسزایی خواهد کرد.
۳- برای رشد و تقویت مغز کودکان مفید است. مغز تا سن ۵ سالگی رشد روزانه دارد و این رشد نیاز فراوانی به مواد مغذی و مفیدی خواهد داشت که این رشد مغز از طریق خوردن عسل تأمین میشود.
۴- به خاطر دارا بودن خاصیت ضدالتهابی، کمک خوبی برای درمان سوختگیها به شمار میرود.
۵- عسل طبیعی اشتهای کودکان را افزایش میدهد. عناصر ویتامین B در عسل کامل بوده ازاینرو برای رشد سالم کودکان بسیار مفید بوده و توصیه میشود.
۶- بهسرعت در خون پخش میشود؛ زمانی که میزان مناسب آب مخلوط شود. پس از مصرف در زمان ۷ دقیقه در جریان خون پخش خواهد شد و با آزادسازی مولکول قند به عملکرد بهتر مغز که اصلیترین مصرفکننده قند در بدن است، کمک فراوانی میکند و مانع بروز خستگی میشود.
۷- ازجمله ضروریترین غذاها برای افراد مسنی است که عملکرد سیستم گوارشیشان دچار ضعف و مشکل شده است چراکه عسل منبع خوبی از انرژی و مواد مغذی است که مستقیماً جذب بدن میشود.
۸- اگر برای شستن دندانها از عسل طبیعی استفاده شود موجب خواهد شد که سفیدی دندانها و سلامت لثهها چند برابر شود.
۹- منبع بسیار خوبی از آنتیاکسیدان است و نقش بزرگی در جلوگیری از سرطان و همچنین بیماریهای قلبی را خواهد داشت.
۱۰- سطح کالری آن پایین است: در مقایسه کردن عسل با سایر مواد قندی{ ۴۰} درصد کمتر کالری خواهد داشت، هرچند انرژی آن بسیار بالاست، اما به وزن بدن، اضافه نمیکند.
خواص عسل برای درمان بیماریها
خواص عسل طبیعی در منابع گوناگون آنقدر زیاد است که گاهی یک کتاب کامل را به عسل اختصاص دادهاند؛ اما باید به این موضوع دقت داشته باشید که بسیاری از این خواص هرگز مورد آزمایش قرار نگرفتهاند و به همین دلیل فاقد ارزش علمی هستند.در ادامه این مطلب به برخی از مهمترین فواید عسل که ازنظر علمی برای آنها شواهدی وجود دارد اشاره خواهیم کرد.
۱. اثرات عسل بر سلامت قلب و عروق
مشکلات قلبی عروقی یکی از شایعترین بیماریها در بین افراد مشاهدهشده که سالانه هزینههای زیادی برای درمان آن میپردازند و داروهای تجویزی نیز معمولاً با عوارض جانبی همراه خواهند بود.تحقیقات نشان میدهد که مصرف عسل موجب کم شده میزان کلسترول کلی و همچنین کلسترولهای بد {LDL} میشود و از انعقاد خون و تجمع پلاکتها که عامل اصلی در ایجاد بیماریهای قبلی است جلوگیری خواهد کرد، علت این امر آنتیاکسیدانها، فلاونوئیدها و پلی فنولیکهای موجود در عسل است که باعث کم شدن خطر ابتلا به حمله قلبی خواهد شد.
همچنین محققان دریافتن که استفاده کردن ازعسل بر قلب موجب کاهش وزن بدن و چربی بدن و کم شدن کلسترول خواهد شد. بخش زیادی از وزن خشک عسل را قندهای ساده {منوساکاریدها} تشکیل داده است که بسیار راحت تجزیه و جذب بدن میشوند. همین عامل موجب خواهد شد که انرژی موردنیاز قلب بهسرعت تأمین شود و بهسلامت آن کمک بسزای میکند.
بامطالعه به این نتیجه میتوان رسید که با مصرف کردن عسل طبیعی میتواند به کم کردن عوامل خطر قلبی عروقی کمک بسزای کند. علاوه بر اینیکی دیگر از خواص عسل طبیعی این است که موجب تقویت و تحریک قلب و گشادشدن رگها خواهد شد که نتیجهی آن زیادشدن جریان خون در شریانها و انشعابهای بدن است.
عسل طبیعی فشار مایعات بدن را متعادل میکند و باعث تنظیم فشارخون و جلوگیری از سکته قلبی خواهد شد.عسل طبیعی باعث تقویت قلب در بیمارانی که دچار ضعف قلب هستند بسیار مناسب بوده. ازآنجاییکه قلب نوعی عضله مانند سایر عضلات است، عسل میتواند انرژی موردنیاز عضلات خسته را تأمین کند.
۲. بهبود درمان سرفه و گلودرد ناشی از سرماخوردگی و آنفولانزا
در ارتباط با عسل و سرماخوردگی میتوان گفت اگرچه عسل و البته هیچ مادهی دیگری نمیتواند درمان سرماخوردگی و آنفولانزا باشد، اما میتواند به بهبود دادن به سرفهها و گلودرد ناشی از سرماخوردگی و آنفولانزا کمک فراوانی کند.
۳. فواید مصرف عسل در بهبود زخم معده
مشکلات معده، یکی از شایعترین مشکلات معده در بین مردم بوده است؛ مانند نفخ معده، زخم معده، رفلکس معده و عفونت معده از مهمترین مشکلات معده به شمار میآیند که عسل میتواند مرهم مناسبی برای درد معده باشد. از طرفی عسل از دیرباز بهعنوان یک ماده طبیعی برای درمان و بهبود بیماریهای معده مورداستفاده قرار میگیرد.
عسل، یکی از قویترین مهارکنندهها بر ضد التهابات گوارشی و زخمهای معده خواهد بود که توسط باکتریها این مشکل به وجود آمدهاند. البته باید در نظر گرفت که رژیم غذایی نامناسب عاملی مهم در ایجاد زخم معده را بر عهده خواهد داشت اما باکتری هلیکوپیلوری یکی از عوامل اصلی در به وجود آمدن این بیماری خواهد بود.
التیام زخمها و سوختگیها با عسل
اولین فواید عسل که مورداستفاده در فرهنگهای گوناگون بوده است، استفاده از آن بهعنوان یک پماد مناسب برای بهبود زخمها و سوختگیها مورداستفاده قرار میگرفته.عسل ممکن است به قدیمیترین پانسمان زخم شناختهشده است. عسل تقریباً برای انواع زخم و سوختگی مناسب بوده مانند سایش، آبسه، واریس، جذام، سوختگی و …مورداستفاده قرار میگیرد. گفته میشود روسها و آلمانیها در جنگ جهانی اول از عسل برای بهبود سریعتر جراحات و سوختگیها استفاده میکردهاند.PH پایین در عسل به آزاد شدن اکسیژن از هموگلوبین کمک کرده و از تکثیر پروتئازهای مضر جلوگیری خواهد کرد.
سخن پایانی
هرزمانی که نام عسل شنیده میشود تصویری از شیرینی بیحدوحساب و خوشمزه بودن آن و چسبانندگی و رنگ خاص آن تداعی میشود. خوشبختانه نگهداری عسل بسیار ساده و راحت بوده است و نگرانی ایجاد نمیکند. کافی است آنها را در ظروف دربسته که هوا وارد آن نشود قرار دهید و در دمای اتاق نگهداری شود. عسل را میتوان درون کابینت سالها نگهداری کنید.